Indeks: Água Izé Boca do Inferno Monte Café Neves São João dos Angolares São Tomé Trindade Cascata de São Nicolau

Relacja zawiera opis Wyspy Świętego Tomasza.

---

Wprowadzenie

Informacje pochodzą z listopada 2013 roku.

Przy równikowym odcinku zachodniego wybrzeża Afryki leżą nieco zapomniane przez świat wyspy: Świętego Tomasza i Książęca. Zbyt odległe od popularnych szlaków wynagradzają odwiedzających pięknymi krajobrazami i gościnnością mieszkańców. Jeśli szukasz tropikalnych, rajskich wysp bez gromady turystów z bukietem złotych zębów, to miejsce jest dla ciebie.

W skrócie

• Stolica: São Tomé (56 tysięcy mieszkańców)
• Powierzchnia: 0,3% powierzchni Polski
• Ludność: 187 tysięcy (Polska: 38,5 milionów)
• Gęstość zaludnienia: 187 osób/km2 (Polska: 123)
• Język: portugalski
• Najwyższa góra: Pico de Sao Tome (2 024 m n.p.m.)
• Najdłuższa rzeka: Rio Papagaio

Geografia

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca powstały w wyniku wypiętrzenia pasma wulkanów, tego samego, które uformowało Górę Kamerun i należącą do Gwinei Równikowej wyspę Bioko. To mały kraj, na obu wyspach mieszka tylu ludzi, co w średniej wielkości mieście w Polsce. Wyspa Świętego Tomasza ma mniej więcej 46 km długości i 32 km szerokości. Mniejsza Wyspa Książęca mierzy mniej więcej 19 na 11 km.

Środkową część każdej z wysp zajmuje stożek wygasłego wulkanu, którego stoki porasta gęsty i wilgotny las równikowy. Ludzie zamieszkują wybrzeża i podnóże wulkanu, gdzie prowadzą gospodarkę plantacyjną, pamiętającą czasy portugalskiego kolonializmu.

Najwyższy szczyt leży na Wyspie Świętego Tomasza - jest nim wierzchołek wulkanu Pico de Sao Tome o wysokości 2 024 m n.p.m. Podobnie jest na Wyspie Książęcej, nad którą dominuje Pico de Principe (948 m n.p.m.)

Wyspy leżą w strefie czasowej przesuniętej w stosunku do Polski o godzinę do tyłu i nie stosują czasu letniego. Od listopada do marca, gdy w Sao Tome jest 12:00, w Polsce jest już 13:00. Od kwietnia do października, gdy w Sao Tome jest 12:00, w Polsce jest już 14:00. Podróżując do Gabonu bądź Gwinei Równikowej trzeba przestawić zegarek o godzinę do przodu.

Szczegółowe informacje o strefach czasowych w Afryce zawarłem na mapie stref czasowych Afryki.

Centralne położenie względem równika sprawia, że długość dnia na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej nie zmienia się znacznie w trakcie roku - dzień trwa tutaj prawie 13 godzin - od 5:10 do 18:00.

Pogoda

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca leżą w obszarze wpływu klimatu równikowego. Gorąco i wilgotno jest przez cały rok. Cały rok można spodziewać się chmur i opadów deszczu.

Największe opady deszczu przypadają na okresy od października do listopada i od lutego do maja. Nie oznacza to jednak, że niebo jest zaciągnięte cały czas chmurami. W okresach tych pada często, ale deszcze występują na przemian z słoneczną pogodą.

Średnia temperatura na wyspach przez cały rok oscyluje wokół 26°C.

• Kiedy jechać?

  Planując trekking w góry trzeba unikać pory deszczowej, gdyż wyższe partie wulkanów są pogrążone w chmurach - pada deszcz a widoczność jest znikoma. Najlepszą porą na wycieczki w góry jest okres od czerwca do sierpnia.
  Pomijając wejście na Pico de Sao Tome i trekking południowo-zachodnią stroną wyspy (fragment wybrzeża bez dróg), każda pora roku na podróż na wyspy jest dobra.

Wizy, ambasady i pozwolenia

Do wjazdu na Wyspy Św. Tomasza i Książęcą potrzebne są wizy. Można je wyrobić przed wyjazdem w jednej z ambasad lub postarać się o promesę wizową, z którą wizę można kupić na lotnisku.

Promesa wizowa

Promesy uzyskuje się poprzez wypełnienie formularza na stronie SMF. Po kilku dniach na podany adres e-mail otrzymamy promesę, którą trzeba wydrukować. Opłatę wizową w wysokości 20 euro uiszcza się na lotnisku.

Gdyby formularz na stronie SMF nie działał, promesy można również uzyskać wysyłając wymagane informacje i dokumenty na podany na tejże stronie adres e-mail.

Wiza Wysp Świętego Tomasza i Książęcej w Polsce

W Europie są dwie ambasady Wysp Św. Tomasza i Książęcej - w Lizbonie i Brukseli. Poza nimi jest również kilka konsulatów honorowych, które również mogą wydawać wizy - można je znaleźć na przykład w Marsylii i Amsterdamie. Pełna lista znajduje się na stronie Friends of Sao Tome & Principe.

Do uzyskania wizy turystycznej potrzebne są następujące dokumenty:

• paszport - ważny co najmniej 6 miesięcy
• jedno zdjęcie paszportowe
• jeden wniosek wizowy (do pobrania ze strony ambasady)
• 20 euro (płatność przelewem)

Wizy wydawane są w przeciągu tygodnia od daty złożenia wniosku. W trybie ekspresowym wizy wydawane są w przeciągu trzech dni (tak podają na stronie internetowej, w Lizbonie można ją otrzymać na poczekaniu), ale wtedy za wizę trzeba zapłacić 30 euro.

Standardowa wiza turystyczna ważna jest na jeden wjazd, nie dłuższy niż 30 dni.

Wizy w Afryce

Wyspy Św. Tomasza i Książęca posiadają ambasady w Angoli (Luanda), Gwinei Równikowej (Malabo) i Gabonie (Libreville). Listę wszystkich placówek dyplomatycznych można znaleźć na stronie Sao Tome & Principe Travel & Tourism Information.

W Gabonie do wizy potrzebne jest jedno zdjęcie, kopia paszportu, kopia dowodu szczepienia przeciw żółtej febrze, rezerwacja hotelu i biletu (brak dwóch ostatnich dokumentów nie powinien stanowić problemu). Wnioski wizowe przyjmowane są od 8:30 do 13:00. Na wizę w trybie zwykłym trzeba czekać dwa dni robocze i wydać 40 000 CFA. W trybie ekspresowym, za 80 000 CFA, wiza wydawana jest w przeciągu kilku godzin.

Wizy państw sąsiednich

Wykaz ambasad znajdujących się na Wyspie Świętego Tomasza wraz z danymi kontaktowymi można znaleźć na stronie Sao Tome & Principe Travel & Tourism Information.

• Gabon
  Wizy do Gabonu można uzyskać w ambasadzie w Sao Tome.
• Gwinea Równikowa
  Ambasada Gwinei Równikowej w Sao Tome nie wydaje wiz turystycznych.

Polska ambasada na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej

Polska nie posiada przedstawicielstwa dyplomatycznego na wyspach, podlegają one pod ambasadę w Luandzie (Angola) - tel. dyżurny: +244 934 112 212.

W razie konieczności, Polacy mogą skorzystać z dobrodziejstwa członkostwa w Unii Europejskiej i skorzystać z dowolnej ambasady innego państwa Unii w Sao Tome. Warto wiedzieć, że ambasady unijne nie mają prawa odmówić pomocy obywatelowi innego państwa członkowskiego.

Dojazd i samoloty

Na Wyspę Świętego Tomasza można dostać się z Europy lub Afryki samolotem bądź statkiem z Gabonu.

Samolotem

Jedyny międzynarodowy port lotniczy znajduje się na Wyspie Świętego Tomasza w Sao Tome (kod IATA: TMS).

Z Europy przeloty do Sao Tome oferują tylko TAP Portugal (bilety powrotne z Warszawy kosztują około 1 200 euro) i STP Airways (z Lizbony, około 1000 euro). Czasami zdarzają się również przeloty czarterowe

Przelot w jedną stronę z Libreville (Gabon) kosztuje około 190 euro, liniami Ceiba Intercontinental. Ta sama firma obsługuje połączenie z Malabo (Gwinea Równikowa) - około 160 euro. TAAG lata do Sao Tome z Luandy w Angoli (około 150 euro w w jedną stronę) i z Praia na Wyspach Zielonego Przylądka (około 330 euro).

Ceny biletów lotniczych ulegają ciągłym zmianom. Ponieważ bilet lotniczy stanowi największy pojedynczy koszt w budżecie wyprawy warto poświęcić czas na znalezienie najkorzystniejszej oferty. Sposób, w jaki szukam tanich biletów lotniczych do Afryki opisałem na stronie Bilety lotnicze.

Droga morska

Raz na kilka dni pływają statki z Libreville (Gabon) do Sao Tome. Większość z nich to frachtowce zabierające na pokład paru pasażerów. Rejs w jedną stronę trwa do 40 godzin. Bilet kosztuje około 100 euro.

Zdrowie

Odwiedzając Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą możemy być poproszeni o okazanie zaświadczenia szczepienia przeciw żółtej febrze.
Szczepienia w Polsce wykonują oddziały służby zdrowia specjalizujące się w medycynie tropikalnej.

Malaria na wyspach występuje przez cały rok, na terenie całego kraju. Więcej o malarii na Wyspach Św. Tomasza i Książęcej na stronie Malaria w Afryce.

Przewodniki, mapy, GPS

Przewodniki

Bradt „Sao Tome and Principe” to jedyny przewodnik po wyspach (j. angielski). Pierwsze wydanie dostępne jest jedynie w formie elektronicznej, drugie ma się ukazać w sierpniu 2014 roku.

Rozdział o Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej z przewodnika „Africa” Lonely Planet można pobrać za darmo ze strony wydawnictwa. Nie zawiera on jednak prawie żadnych informacji praktycznych.

Mapy

Jedyne mapy Wysp Świętego Tomasza i Książęcej można kupić dopiero na miejscu w informacji turystycznej (25 000 dobra). Są to mapy fizyczne o skali 1:100 000, dość ubogie w informacje. Podobne, jeśli nie lepsze, mapy można pobrać za darmo ze strony Atlas de São Tomé e Príncipe.

Zobacz również mapę satelitarną Wysp Świętego Tomasza i Książęcej na Google Maps.

GPS

Użytkownicy urządzeń GPS firmy Garmin mogą skorzystać z dwóch map (trzecia - Tracks4Africa - jest zbyt skąpa w dane, by ją polecać):

• OpenStreetMap (pod linkiem podgląd mapy)
  Na obu wyspach OSM jest bezkonkurencyjna. OpenStreetMap zawiera wszystkie drogi i punkty szczególne tej relacji - są one również dostępne do pobrania w formacie GPX: stp.zip (374 KB). Polecam tą mapę, ponieważ jest darmowa i tworzona przez użytkowników - po powrocie można samemu uzupełnić brakujące drogi lub punkty.
• City Navigator Pan-Africa (Garmin)
  Mapa nie zawiera żadnych punktów szczególnych. Pozornie szczegółowa mapa rzetelnie odwzorowuje jedynie główne drogi - cała reszta to bezwartościowa gmatwanina.

Pieniądze

Walutą obiegową wysp jest dobra, o symbolu międzynarodowym STD. Dobra dzieli się na centymy, których nie ma jednak w obiegu - najmniejsza moneta ma nominał 100 dobra. W praktyce monety są bardzo rzadkie.

Kursy wymiany:

• 1 € = 24 500 dobra
• 1 $ = 16 590 dobra

Dobra jest związana z euro sztywnym kursem 24 500 dobra za euro. Euro jest więc najlepszą walutą, jaką warto zabrać z sobą na Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą. Waluty wymienia się w bankach. Gdy te są zamknięte można też skorzystać z trudniących się wymianą osobników, których bez trudu znajdziemy przy Mercado (bazarze). Za hotele i usługi turystyczne można płacić bezpośrednio w euro.

Większość bankomatów na wyspach nie akceptuje zagranicznych kart. W Sao Tome jest jeden bankomat, akceptujący karty Visa, lecz podczas mojej wizyty był zepsuty.

Polskie złotówki są na wyspach bezwartościowe. W celach porównawczych, można założyć, że 6 000 dobra to 1 złoty.

Zagrożenia

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca to bardzo bezpieczne miejsca, zarówno w dzień, jak i w nocy. Nie oznacza to jednak, że na wyspach nie ma złoczyńców, choć jest ich pewnie mniej niż w Polsce.

Skróty najważniejszych wiadomości z Wysp Św. Tomasza i Książęcej publikuję na stronie Wiadomości z Afryki.

Język

Przed przybyciem nań Portugalczyków, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca były bezludne. Zamieszkujący je dzisiaj ludzie to potomkowie przywiezionych tu głównie z zachodniego wybrzeża Afryki niewolników oraz samych kolonizatorów.

Podstawowym językiem komunikacji, który posiada zarazem status języka urzędowego, jest portugalski. Równolegle, duża część populacji porozumiewa się językami kreolskimi (hybryda portugalskiego i języków rodzimych).

Język angielski jest mało popularny.

Internet i telefon

Internet

Internet jest dostępny w Sao Tome i Santo Antonio na Wyspie Książęcej. Poza kafejkami internetowymi w Wi-Fi wyposażone są często hotele i lepsze restauracje. Godzina połączenia w kafejce internetowej kosztuje 23 000 dobra.

Internet mobilny w sieci CST kosztuje 25 000 dobra za dzień, przy prędkości 1 Mbps i limicie 30 MB.

Telefon

Międzynarodowy numer kierunkowy na Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą to 239. W kraju jest tylko jeden operator telefonii komórkowej: CST.

Żaden z polskich operatorów nie oferuje połączeń roamingowych z Wysp Świętego Tomasza i Książęcej.

Lokalną kartę SIM można kupić za 80 000 dobra (w tym 50 000 do wykorzystania na rozmowy) w biurach CST. Połączenia głosowe z Polską kosztują 23 100 dobra za minutę, wysłanie SMSa do Polski 2 730 dobra.

Komunikacja

Po wyspach jeżdżą minibusy, taksówki i mototaksówki. Z Wyspy Świętego Tomasza na Wyspę Książęcą można przedostać się statkiem lub samolotem.

Litr benzyny kosztuje 21 500 a oleju napędowego 26 000 dobra.

• Po wyspach

  Pomiędzy miastami i do wiosek w interiorze dojeżdżają stosunkowo częste minibusy i taksówki. Pojazdy gromadzą się zwykle w okolicach bazaru i odjeżdżają po uzbieraniu kompletu pasażerów (reguła ta nie jest zawsze przestrzegana).
  Poza dwuśladami, po wyspie jeżdżą również motocyklowe taksówki.
  W Sao Tome można wypożyczyć samochód lub motocykl.

• Statkiem

  Poza połączeniem do Libreville w Gabonie, statkiem można popłynąć na Wyspę Książęcą. Statki pomiędzy Sao Tome i Wyspą Książęcą pływają co kilka dni i kosztują 45-50 euro. Rejs trwa od 8 do 13 godzin.

• Samolotem

  Jedyne połączenie krajowe to przeloty z Sao Tome na Wyspie Świętego Tomasza do Santo Antonio na Wyspie Książęcej - bilet w dwie strony kosztuje około 200 euro. Połączenia międzynarodowe, w tym do i z Gabonu, opisałem w części dojazd.

Hotele

Ponieważ obie wyspy są na tyle małe, że zawsze można wrócić na noc do domu, nie ma tutaj hoteli dla miejscowych - wszystkie obsługują ruch z zewnątrz. Z tego samego powodu standard hoteli jest dość wysoki, za najtańszy nocleg trzeba zapłacić około 25 euro. Największy wybór i najbardziej konkurencyjne ceny hoteli są w Sao Tome.

Poza stolicą nocleg można znaleźć na niektórych plantacjach, zwanych tutaj roca. Zwykle są to jednak miejsca droższe od tanich hoteli w Sao Tome.

Gniazdka elektryczne na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej są typu europejskiego (takie, jak w Polsce) o napięciu 220V, 50Hz.

Jedzenie i zakupy

Kuchnię Wysp Świętego Tomasza i Książęcej definiują ryby. Duże i małe, grillowane, gotowane i przyrządzane na inne sposoby. Ryby przebywają w otoczeniu smakowych wpływów Afryki i Portugalii. Te ostatnie łatwiej znaleźć w bardziej wyszukanych miejscach. Portugalczycy pozostawili po sobie również zwyczaj picia kawy - kawiarnia z piekarnią często idą w parze, kusząc aromatem zwłaszcza o poranku.

Portugalczycy zawlekli na wyspy swoje piwa, które wydają się być popularniejsze niż warzona lokalnie Rosema. Rosema (często nazywana po prostu nacional) ma jednak przewagę pojemności - jej butelka zawiera pół litra złotego płynu, podczas gdy importowane piwa mają pojemność o połowę mniejszą.

• Zakupy

  Wszystkie ceny w dobra: obiad w restauracji - od 35 000 (za rybę z ryżem w tanim barze) do 200 000 (pełny obiad w restauracji średniej klasy), bułka słodka - 10 000, miejscowy jogurt - 10 000, piwo - od 15 000 (w barze dla miejscowych) do 45 000 (w lepszej restauracji), woda 0.5l - 10 000.

---

Sao Tome

Niewielkie lotnisko, niewielki port, niewielkie centrum. „Niewielki” to słowo doskonale wpasowujące się w opis stolicy Wysp Świętego Tomasza i Książęcej.

Sao Tome położone jest nad Zatoką Anny Chaves. Wiodąca od strony lotniska droga wiedzie jej brzegiem, udekorowana szeregiem palm. Widok urozmaicają rdzewiejące kadłuby na wpół zatopionych statków, kilka sprawnych kutrów rybackich i mniejszych łódek. Po drugiej stronie zatoki, za schowanym za budynkami portem, w Forcie Św. Sebastiana (Forte de São Sebastião) mieści się Muzeum Narodowe (bilet wstępu 50 000 dobra). Muzeum chroni przed zapomnieniem wnętrza i przedmioty z czasów kolonialnych, jak również posiada skromną ekspozycję dotyczącą fauny i gospodarki wysp.

Sercem Sao Tome są dwa kryte bazary - Mercado i Mercado Novo (w niedziele zamknięte). Na obu można podpatrywać sprzedawców ryb, warzyw i innych niezbędnych do życia na wyspie produktów.

• Hotele

  Kilka tanich miejsc noclegowych, które były wymienione w moim przewodniku już nie istnieje - Pensao Turismo jest już tylko restauracją a Residencial Avenida został zamknięty na cztery spusty. Po dłuższych poszukiwaniach zatrzymałem się w Residencial Nossa Senhora da Conceicao tuż przy kościele o podobnej nazwie. Niewielki hotelik oferuje nieskazitelnie czyste pokoje z klimatyzacją, darmowym Wi-Fi, telewizorem i równie czystą łazienką na korytarzu (25 euro za pokój jedno i 35 za dwuosobowy).

• Knajpy

  Przy stacji paliw obok Mercado konkurują ze sobą dwie piekarnio-kawiarnie - Padaira Miquel i Gelidox, w których oprócz świeżego pieczywa można zjeść ciastko i napić się kawy.
  Większe posiłki serwowane są zwykle w porze obiadowej, po południu. Dobrym miejscem na spróbowanie różnych ryb i nie tylko są niewielkie restauracje położone jednak obok drugiej na terenie Parque Popular. Dwie najbardziej popularne to Cabana 7 i B24. Poza parkiem wypróbowałem kilka lokali w centrum: Pensao Turismo (na piętrze, z widokiem na ulicę i leciwym wnętrzem), Munjaue Snack Bar (pod Pensao Tourismo, mała i tania knajpka dla miejscowych). Głównym barem miasta, w którym wieczorem spotyka się miejscowa bohema i nieliczni przyjezdni jest Xicos, znany również pod poprzednią nazwą - Cafe & Companha.
  Ciekawym miejscem promującym lokalną kulturę i sztukę jest Cacau, mieszczący się wewnątrz kompleksu przed wejściem do portu. W Cacau odbywają się koncerty, projekcje filmów i spotkania z artystami. Poza tym jest tu bar a w porze obiadowej smaczna kuchnia.
  Drugim miejscem, które jest dobrym źródłem informacji o tym, co będzie się działo w mieście jest niewielki Bar Rumeira (znany również pod nazwą „Mucambo”), na pięterku nieco skrywającego się od ulicy domu.

• Komunikacja

  Połączenia morskie i lotnicze z Sao Tome na Wyspę Książęcą opisane są w sekcji komunikacja.
  Wszystkie minibusy i taksówki zbiorowe odjeżdżają z okolicy Mercado i kościoła. Na odjazd nigdy nie czekałem dłużej niż pół godziny. Ceny za przejazd: Monte Cafe - 20 000, Neves - 20 000, Sao Joao dos Angolares - 30 000 dobra.
  Wypożyczenie motocykla (chiński, 125cc) kosztuje około 15 euro za dzień - nie ma oficjalnej wypożyczalni, trzeba pytać miejscowych (np. za pośrednictwem hotelu, w którym mieszkamy).

• Lotnisko

  Port lotniczy Sao Tome International jest oddalony od centrum o niecałe pięć kilometrów. Przylatując trzeba podać nazwę hotelu, w którym zamierzamy się zatrzymać. Wylatując należy opłacić w okienku na zewnątrz podatek wyjazdowy (440 000 dobra lub równowartość w euro lub dolarach). Terminal lotniska jest mały, jedyną atrakcją jest mały sklepik (przed wylotem do Malabo był zamknięty). Nie ma ani banku, ani punktu wymiany walut. Dopiero po wyjściu z lotniska, przy wjeździe na główną drogę znajduje się mały oddział banku Equador, w którym można wymienić pieniądze.
  Droga łącząca lotnisko z miastem wiedzie brzegiem oceanu - w sam raz na spacer.
  Wylatując z Sao Tome warto wcześniej zapytać, do której godziny otwarty jest check-in. Chociaż mój samolot odlatywał po południu, odprawiać się można było tylko do 11:00.

Neves

Neves jest ojczyzną piwa Rosema, które jest właśnie tutaj warzone. Poza tym to bardzo mała miejscowość. Niemal wszystko (poza warzeniem piwa) dzieje się wokół głównego skrzyżowania, z którego brukowana uliczka prowadzi nad brzeg oceanu.

Z Neves prowadzi kilka szlaków w góry, między innymi w pobliże wodospadów.

• Knajpy

  Przy głównym skrzyżowaniu jest co najmniej jeden bar z piwem.

• Komunikacja

  Taksówki i minibusy zabierają pasażerów ze skrzyżowania w centrum miasteczka. Przejazd do Sao Tome kosztuje 20 000 dobra.
  W tym samym miejscu gromadzą się motocykliści, którzy za pieniądze podwożą klientów w miejsca, gdzie nie dojeżdżają samochody. Z jednym z nich pojechałem w stronę odległego o 10 km wodospadu (cascata) - kurs w dwie strony kosztował 100 000 dobra.

Monte Cafe

Skrzyżowanie plantacji kawy z wioską jest częstym celem wycieczek ze stolicy ze względu na Muzeum Kawy (50 000 dobra). W muzeum zachowano dawne maszyny i narzędzia do segregacji i palenia kawy. Na koniec wizyty odwiedzającego czeka degustacja wybranego gatunku kawy, którą można potem kupić (70 000 dobra za 250 gramów).

Około pięciu kilometrów od Monte Cafe drogą na południowy-zachód znajduje się Wodospad Św. Mikołaja (Cascata de Sao Nicolau). Atrakcja jest zupełnie darmowa a zmęczeni wędrówką mogą zażyć kąpieli w oczku wodnym u podnóża wodospadu.

• Komunikacja

  Przejazd taksówką zbiorową do i z Sao Tome kosztuje 20 000 dobra. W Monte Cafe taksówki zatrzymują się na placu przed muzeum.

Trindade

Jak na miejscowe warunki, Trindade jest dużym miastem - z około dziesięcioma tysiącami mieszkańców, stacją paliw, bankiem i kawiarnią.

• Komunikacja

  Taksówki i minibusy do i z Sao Tome kosztują 5 000 dobra.

Agua Ize

Senna miejscowość po wschodniej stronie wyspy powstała wokół plantacji kakao i tłoczni oleju palmowego. Podobnie do innych opuszczonych roças (plantacji) dzisiejsi mieszkańcy nadal zamieszkują zbudowane przez właściciela plantacji domki, jak również porzuconą przezeń siedzibę.

Po drugiej strony zatoczki za cyplem, fale Atlantyku rozbijają się o Boca do Inferno (gardziel piekeł). Bazaltowe skały w tym miejscu wybrzeża rozbryzgują masy wody, wybijając je przez szczeliny do góry. Zjawisko widowiskowe, choć nazwa moim zdaniem nieco na wyrost.

• Komunikacja

  Taksówki i minibusy do i z Agua Ize kosztują 20 000 dobra.

Sao Joao dos Angolares

Według legendy Angolares założyli płynący z Angoli niewolnicy - statek, na którym płynęli miał się rozbić na skałach Sete Pedras około 10 km na południe od brzegu. Dzisiaj, Sao Joao dos Angolares to niewielkie miasteczko rybackie i pobliska plantacja - Roca S.Joao.

Centrum miasteczka mieści nieduży bazar (zamknięty w niedziele).

• Hotele

  Roca S.Joao oferuje miejsca noclegowe od 28 euro za jedynkę (38 za dwójkę, ceny ze śniadaniem). Za kilka euro taniej można przenocować w domkach przy restauracji Mionga.

• Knajpy

  Z południowej strony miasta oznakowana ścieżka prowadzi do Restauracji Mionga. Dobra kuchnia i świetna lokalizacja z widokiem na zatokę sprawiają, że miejsce to jest często odwiedzane przez wycieczki, przez co ceny są jednymi z najwyższych na wyspie. Szanse, że będziemy mieli to miejsce tylko dla siebie są jednak duże a dla widoków warto wydać trochę więcej.
  W podobnej klasie cenowej, ale w zupełnie innym otoczeniu można zjeść w Roca de Sao Joao, przy drodze po drugiej stronie miasta.

• Komunikacja

  Taksówki i minibusy do i z Sao Tome kosztują 30 000 dobra.