Afryka Południowa 4x4 2017
Indeks: Maseru Przełęcz Sani Wodospad Maletsunyane
Wprowadzenie
Lesotho to jedno z trzech państw-enklaw świata, całkowicie otoczone przez RPA (pozostałe dwa to San Marino i Watykan). Swoją wyjątkowość Lesotho zawdzięcza wysokim położeniem nad poziomem morza. Jest to jedyne państwo świata całkowicie położone powyżej 1000 m n.p.m. Średnia wysokość terenu powyżej poziomu morza to 2161 metrów. Patrząc na mapę, Lesotho to położona pośród chmur wyspa.
Informacje pochodzą z grudnia 2016 roku.
Lesotho w skrócie
- Stolica: Maseru (około 270 tysięcy mieszkańców)
- Powierzchnia: 10 razy mniejsze od Polski (mniej więcej tyle samo, co województwo wielkopolskie)
- Ludność: 2,2 miliona (Polska: 38,5)
- Gęstość zaludnienia: 68 osób/km2 (Polska: 123)
- Język: angielski
- Najwyższa góra: Thabana Ntlenyana (Góry Smocze, 3 482 m n.p.m.)
- Najdłuższa rzeka: Oranje (1860 km, większość na terenie RPA)
Geografia
Lesotho to kraj górski. Najwyższe pasma położone są w Górach Smoczych na wschodzie kraju, których strome zbocza stanowią naturalną granicę z Republiką Południowej Afryki. Najniżej położone tereny kraju znajdują się na zachodzie, choć i tutaj najniższy punkt leży na wysokości 1400 m n.p.m.
Patrząc na mapę, Lesotho stanowi całkiem foremny placek o średnicy około 180 km. Odległości drogowe są rzecz jasna dużo dłuższe - ze względu na ukształtowanie terenu i skąpą sieć dróg. Np. z przełęczy Sani do Maseru jest około 300 km.
Lesotho leży w strefie czasowej przesuniętej o godzinę do przodu w stosunku do Polski - południe w Maseru to dopiero 11:00 w Polsce. Od początku kwietnia do końca października, gdy w Polsce obowiązuje czas letni, nie ma różnicy czasu - w Polsce i Lesotho jest ten sam.
Podczas przekraczania granicy z RPA nie trzeba przestawiać zegarków, gdyż kraj ten leży w tej samej strefie czasowej, co Lesotho. Szczegółowe informacje o strefach czasowych w Afryce zawarłem na mapie stref czasowych Afryki.
Najdłuższe dni w Lesotho są w grudniu, gdy widno zaczyna się robić przed piątą a słońce zachodzi po dziewiętnastej. Najkrócej dzień trwa w czerwcu, gdy dzień zaczyna się przed siódmą a kończy przed siedemnastą.
Pogoda
Ze względu na dużą wysokość nad poziomem morza w Lesotho jest chłodniej, niż w otaczającej je Republice Południowej Afryki. Najzimniej jest na wschodzie, cieplej na zachodzie - zgodnie z ukształtowaniem terenu.
Latem (gdy w Polsce jest zima) jest najcieplej, w okolicach Maseru nawet upalnie. W górach o tej porze roku rzadko bywa rześko. Zimą w Lesotho może padać śnieg a temperatury w górach spadają dobrze poniżej zera (okazjonalnie, nawet do -20°C).
Kiedy jechać?
Ze względu na niskie temperatury oraz opady śniegu, które mogą utrudniać jazdę przez góry, zwłaszcza bocznymi drogami, najlepszą porą roku na podróż do Lesotho jest polska zima.
Wizy i ambasady
Do wjazdu na teren Lesotho obywatele Polski potrzebują wiz i nie można ich kupić na granicach. Od maja 2017 roku wizy można wyrobić wyłącznie drogą elektroniczną, poprzez stronę e-Visa Lesotho. Ambasady, jak na przykład ta w Berlinie, nie wydają już wiz.
Wiza elektroniczna kosztuje 150 dolarów (250 w przypadku wizy wielokrotnej) - płatność za pomocą karty kredytowej. Wiza wystawiana jest zazwyczaj 72 godziny po wysłaniu aplikacji i jest ważna maksymalnie przez 44 dni (180 w przypadku wizy wielokrotnej).
Wizy państw sąsiednich
Jedynym sąsiadem Lesotho jest RPA, do wjazdu do której Polacy nie potrzebują wiz.
Polska ambasada w Lesotho
W Lesotho nie ma polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego. Kraj znajduje się w kompetencji Ambasady w Pretorii (Republika Południowej Afryki). Telefon alarmowy: +27 12 430 9621.
Dojazd i samoloty
Do Lesotho można tylko wjechać z RPA lub przylecieć samolotem.
Droga lądowa
Do Republiki Południowej Afryki można wjechać jednym z piętnastu przejść granicznych. Dwa z nich - w Maseru i Ficksburg czynne są całą dobę. Granica na przełęczy Sani otwarta jest po stronie RPA od 6:00 do 18:00. Pełną listę przejść granicznych, wraz z godzinami otwarcia posterunków po stronie Republiki Południowej Afryki, można znaleźć na stronie South African Borders.
Wjazd do Lesotho motocyklem, samochodem osobowym lub terenowym wiąże się z opłatą w wysokości 30 maluti (lub randów).
Samolotem
Jedyny międzynarodowy port lotniczy Lesotho - Moshoeshoe I International (kod IATA: MSU) - znajduje się pod Maseru. Z Polski nie ma połączeń bezpośrednich do Maseru, na upartego, bilet z Warszawy, z co najmniej dwiema przesiadkami kosztuje od około 1000 euro. Lotnisko w Maseru obsługuje tylko jedno połączenie - do Johannesburga w RPA - cena biletu w jedną stronę to około 140 euro.
Ceny biletów lotniczych ulegają ciągłym zmianom. Ponieważ bilet lotniczy stanowi największy pojedynczy koszt w budżecie wyprawy warto poświęcić czas na znalezienie najkorzystniejszej oferty. Sposób, w jaki szukam tanich biletów lotniczych do Afryki opisałem na stronie Bilety lotnicze.
Zdrowie
Przyjeżdżający do Lesotho z kraju, na którego terenie występuje żółta febra (najbliżej w Angoli - mapa występowania żółtej febry), również w przypadku tranzytu przez taki kraj dłuższego niż 12 godzin, zobowiązani są posiadać dowód szczepienia przeciwko tej chorobie.
Lesotho jest wolne od malarii (mapa występowania malarii w Afryce).
Przewodniki, mapy i GPS
Przewodniki
Chyba nie ma odrębnego przewodnika opisującego samo Lesotho, zwykle są to przewodniki połączone co najmniej z Republiką Południowej Afryki (wszystkie wymienione niżej w języku angielskim):
- Lonely Planet „South Africa, Lesotho & Swaziland”, „Southern Africa” (RPA, Lesotho, Suazi, Namibia, Botswana, Zambia, Zimbabwe, Malawi, Mozambik), „Africa” (cała Afryka)
- Rough Guides „South Africa, Lesotho & Swaziland”
Mapy
Map samego Lesotho jest mało, zwykle stanowią one część mapy RPA. Mapy obejmujące swoim zasięgiem tylko Lesotho:
Zobacz również mapę satelitarną Lesotho na Google Maps.
GPS
Dobre mapy do odbiorników GPS dostępne są na urządzenia firmy Garmin, TomTom oraz na tablety:
- OpenStreetMap (pod linkiem podgląd mapy)
Mapa całego świata dostępna na urządzenia Garmin i tablety (z map OpenStreetMap korzysta wiele aplikacji GPS, w wersji na Androida polecam OsmAnd). Bogata w szczegóły i za darmo. OpenStreetMap zawiera wszystkie drogi i punkty szczególne tej relacji. - Tracks4Africa Lesotho
Mapa zawiera tylko główne drogi i wiele punktów szczególnych. Jej główną zaletą jest czytelne przedstawienie jakości dróg, poza tą cechą, poziomem szczegółowości ustępuje OpenStreetMap. Mapa Tracks4Africa Lesotho kosztuje około 10 euro. - Garmin City Navigator Southern-Africa NT
W zakresie Lesotho (zawiera jeszcze Botswanę, Mauritius, Majottę, Mozambik, Namibię, Reunion, Republikę Południowej Afryki, Suazi, Zambię i Zimbabwe) mapa zawiera ograniczoną ilość szczegółów a zobrazowanie dróg pozostawia wiele do życzenia. Mapa kosztuje 100 euro. - TomTom
Użytkownicy nawigacji TomTom mogą zakupić mapę Lesotho, RPA i Suazi za około 75 euro. Nie sprawdzałem jakości tej mapy, ale sądząc po podglądzie na TomTom MyDrive zawiera sporą ilość punktów szczególnych oraz dróg.
Zapis całej podróży z urządzenia GPS jest dostępny do pobrania w formacie GPX: lesotho.zip (271 KB)
Pieniądze
Oficjalną walutą Lesotho jest loti (liczba mnoga: maloti), o symbolu międzynarodowym LSL. Loti dzieli się na sto lisente.
Loti jest związany sztywno z południowoafrykańskim randem (ZAR). W praktyce rand jest traktowany na równi z loti. Można przejechać całe Lesotho i nie zobaczyć ani razu loti.
Kursy wymiany:
- 1 ZAR = 1 loti
- 1 USD = 12 maloti
- 1 EUR = 15 maloti
- 1 GBP = 16 maloti
Polskie złotówki są w Lesotho bezwartościowe. W celach porównawczych, można założyć, że 100 maloti to 30 złotych.
W Maseru jest kilka bankomatów, poza stolicą trudniej je znaleźć.
Zagrożenia
Lesotho uchodzi za kraj bezpieczny, zwłaszcza w porównaniu z RPA. Nie jest to jednak kraj pozbawiony całkowicie problemów. W Maseru trzeba mieć się na baczności, zwłaszcza po zmroku.
Skróty najważniejszych wiadomości z Lesotho publikuję na stronie Wiadomości z Afryki.
Język
Angielski jest językiem urzędowym na równi z sotho - po angielsku jest większość znaków, gazet i informacji. Lesotho jest krajem jednorodnym językowo. Poza sotho, jedynie zulu używa więcej niż kilkadziesiąt tysięcy użytkowników (na północy, przy granicy z Republiką Południowej Afryki).
Internet i telefon
Internet
Kafejki internetowe i Wi-Fi można znaleźć głównie w Maseru. Internet mobilny w Lesotho kosztuje około 16 maloti za 100 MB, w zależności od wybranego operatora i oferty.
Telefon
Międzynarodowy numer kierunkowy do Lesotho to +266. W kraju jest dwóch operatorów telefonii komórkowej (w kolejności ilości użytkowników):
Największy zasięg i technologię LTE oferuje tylko Vodacom. W tej sieci działają również karty SIM Vodacom kupione w RPA. Lokalna karta SIM kosztuje 30 maloti, przy zakupie nie jest wymagana rejestracja danych osobowych.
Minuta połączenia do Polski z lokalnej karty SIM kosztuje niecałe 4, wysłanie SMS-a 1.70 maloti.
Z czterech polskich operatorów telefonii mobilnej, jedynie T-mobile nie oferuje swoim klientom roamingu z Lesotho. Użytkownicy sieci Play i Plus mogą korzystać z roamingu za pośrednictwem sieci Econet, użytkownicy Orange mogą cieszyć się większym zasięgiem w sieci Vodacom. W zależności od operatora minuta połączenia do Polski kosztuje 8 złotych, wysłanie SMS-a od 1.50 do 2.00 złotych. Połączenia przychodzące z Polski kosztują od 5 do 8 złotych, odbieranie SMS-ów jest bezpłatne.
Komunikacja
Po Lesotho najwygodniej jest podróżować własnym samochodem. Transport publiczny zapewniają minibusy.
Wypożyczony samochód
Cała podróż opisana w tej relacji odbyła się z wykorzystaniem wypożyczonego w Republice Południowej Afryki samochodu. By wjechać samochodem do Lesotho potrzebna jest zgoda wypożyczalni.
Drogi Lesotho są bezpłatne, tylko główne z nich są dobrej jakości - pozostałe mogą wymagać samochodu z napędem na cztery koła. Podróż przez kraj mogą spowolnić rutynowe kontrole (od przełęczy Sani do Maseru było ich sześć).
W Lesotho obowiązuje ruch lewostronny. Litr benzyny 95-ki kosztuje 11,60, a oleju napędowego 11,80 maloti.Minibus
Minibusy łączą Maseru z wszystkimi większymi miastami i odjeżdżają po skompletowaniu wszystkich pasażerów.
Hotele i kempingi
Baza noclegowa Lesotho nie jest tak bogata, jak w RPA. Kempingi również odstają jakościowo od tych, które oferuje sąsiad. Doba pobytu na kempingu kosztuje około 100 maloti.
Gniazdka elektryczne w Lesotho są typu brytyjskiego, z trzema dużymi okrągłymi bolcami, o napięciu 220V, 50Hz. Do podłączenia polskiej wtyczki niezbędna jest przejściówka. Nie da się jej wepchnąć „na siłę”, gdyż rozstaw otworów w gniazdku jest większy od rozstawu bolców we wtyczce.
Jedzenie i zakupy
Być może moje wrażenie nie jest reprezentatywne, ale wydaje mi się, że Lesotho nie ma za wiele do zaoferowania, jeśli chodzi o lokalne kulinaria. Co więcej, szukając miejsc, w których można coś zjeść, najczęściej natkniemy się na fast food z frytkami i kurczakiem.
Flagowym piwem Lesotho jest Maluti, dostępne w butelkach o pojemności 660 ml i w puszkach. Szeroko dostępne są również popularne marki z Republiki Południowej Afryki, np. Black Label.
Zakupy
Wszystkie ceny w maluti. Posiłek typu fast food - od 30 do 40, cola 500ml - 15, piwo w butelce 660ml - 15.
Przełęcz Sani
- Długość etapu: 85 km (wraz z częścią w RPA)
- Nocleg: St. James Lodge
Przełęcz Sani znajduje się w całości po stronie Republiki Południowej Afryki (opis Sani Pass w RPA). Posterunek graniczny Lesotho leży kilkaset metrów za przełęczą, w tym miejscu zaczyna się asfalt, którym można dojechać do Maseru (jadąc w drugą stronę, do Republiki Południowej Afryki, za posterunkiem zaczyna się kamienista droga prowadząca przez przełęcz).
Na szczycie przełęczy, z doskonałymi nań widokami znajduje sie Sani Mountain Lodge. Poza najwyżej położonym pubem w Afryce, jest tu restauracja (droga, hamburger kosztuje 90 randów), kemping (105 randów od osoby) i hostel (od 275 randów za pokój wieloosobowy).
Na nocleg zatrzymaliśmy się 45 kilometrów dalej, w St. James Lodge. Kemping (80 maluti od osoby) położony jest na uboczu małej wioski. Podczas naszego pobytu był niemal bezludny. Do dyspozycji gości jest kuchnia i łazienka z ciepła wodą. Elektryczność jest tylko przez kilka godzin w ciągu dnia. Nocleg w dwuosobowej chacie kosztuje 300 maluti.
Maseru
- Długość etapu: 296 km
- Nocleg: Maseru Backpackers
Z przełęczy Sani do Maseru można jechać dobrą, asfaltową drogą wiodącą mniej więcej wzdłuż granicy RPA w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara albo na skróty przez góry. Poszliśmy na łatwiznę i pojechaliśmy asfaltem.
Droga okazała się trochę monotonna, początkowo urozmaicona przejazdem przez wysokie, lecz mało dramatyczne góry. Najwyższa przełęcz - Tlaeng Pass - wspina się na wysokość 3225 m n.p.m. Dalej, wzdłuż północnej granicy z Republiką Południowej Afryki krajobraz zmienia się na bardziej rolniczy i gęściej zaludniony.
Maseru nie jest dużym miastem (niecałe 300 tysięcy mieszkańców), bliżej mu do rozległego miasta niż metropolii. Nie jest również nadzwyczaj interesujące. Poza ruchliwym centrum, w którym kwitnie handel nie ma tu nic, co mogłoby zatrzymać turystę na dłużej.
Chyba jedyny kemping w Maseru to Maseru Backpackers (100 maluti za osobę), około 3 km od centrum. Miejsca kempingowe położone są nad jeziorkiem, goście mogą korzystać ze wspólnej kuchni i łazienek.
Wodospad Maletsunyane
- Długość etapu: 246 km (do granicy RPA)
- Nocleg: Mount Currie Campsite, Kokstad (RPA)
Droga z Maseru do przejścia granicznego w Qacha´s Nek jest w całości pokryta asfaltem. Podróż spowalniają liczne zakręty, „śpiący policjanci” (ci prawdziwi zatrzymali nas na tym odcinku tylko dwa razy).
Mniej więcej w połowie etapu, boczna żwirowa droga prowadzi do Wodospadu Maletsunyane. Wody rzeki o tej samej nazwie opadają jednym uskokiem z wysokości 192 metrów, czyniąc ten wodospad jednym z najwyższych tego typu wodospadów w Afryce. Do punktu widokowego naprzeciw wodospadu prowadzi kilkusetmetrowy odcinek kiepskiej drogi - nienadającej się raczej dla samochodów z mniejszym prześwitem. Wstęp jest darmowy.