Indeks: Mbabane Phophonyane Falls

---

Wprowadzenie

Jeden z najmniejszych krajów Afryki (najmniejszy na południe od równika) i jedna z kilku ostatnich na świecie monarchii absolutnych - Suazi. Król Mswati III w 2018 roku zmienił nazwę swojego dominium na Eswatini, ale dotychczasowa nazwa z pewnością jeszcze długo będzie w użyciu.

Informacje pochodzą ze stycznia 2017 roku.

Suazi w skrócie

• Stolica: Mbabane (około 90 tysięcy mieszkańców)
• Powierzchnia: 5% powierzchni Polski
• Ludność: 1,1 miliona (Polska: 38,5)
• Gęstość zaludnienia: 68 osób/km² (Polska: 123)
• Język: angielski
• Najwyższa góra: Emlembe (1862 m n.p.m.)
• Najdłuższa rzeka: Great Usutu (około 300 km, zaczyna się w RPA, kończy w Mozambiku)

Geografia

Suazi jest wklejone pomiędzy Republikę Południowej Afryki i Mozambik, bez własnego dostępu do morza. Jak na tak mały kraj, jest on stosunkowo zróżnicowany. Zachodnia połowa Suazi wypiętrzają wschodnie rubieże Gór Smoczych. Po wschodniej stronie, przy granicy z Mozambikiem znajdują się nizinne równiny.

Z północy na południe Suazi rozpościera się na dystansie około 170 km, od granicy z RPA na zachodzie do granicy z Mozambikiem na wschodzie jest około 130 km.

Suazi leży w strefie czasowej przesuniętej o godzinę do przodu w stosunku do Polski - południe w Mbabane to dopiero 11:00 w Polsce. Od początku kwietnia do końca października, gdy w Polsce obowiązuje czas letni, nie ma różnicy czasu - w Polsce i Suazi jest ten sam.

Republika Południowej Afryki i Mozambik stosują ten sam czas, więc podczas przekraczania granic nie trzeba przestawiać zegarków. Szczegółowe informacje o strefach czasowych w Afryce zawarłem na mapie stref czasowych Afryki.

Najdłuższe dni w Suazi są w grudniu, gdy widno jest od czwartej trzydzieści do dziewiętnastej. Najkrócej dzień trwa w czerwcu, gdy dzień zaczyna się po szóstej a kończy o siedemnastej trzydzieści.

Pogoda

Suazi znajduje się pod wpływem klimatu umiarkowanie tropikalnego. Pora deszczowa trwa od listopada do marca, opady w tym okresie przybierają zwykle formę intensywnych burz.

Podane obok na wykresie temperatury i opady dotyczą Mbabane, które położone jest około 1200 m n.p.m., im niżej, w stronę Mozambiku, temperatury są wyższe a opady w porze deszczowej mniejsze.

• Kiedy jechać?

  Nie ma takiej pory roku, którą nie warto by było jechać do Suazi. Podczas pory deszczowej (z reguły pada wtedy tylko popołudniami) w parkach narodowych może być jedynie trudniej z tropieniem zwierząt.

Wizy i ambasady

Przy pobytach nie dłuższych niż 30 dni nie ma potrzeby ubiegania się o wizę. Odpowiednią pieczątkę wjazdową otrzymuje się na wszystkich przejściach granicznych.

Wizy państw sąsiednich

• Republika Południowej Afryki
  Wjazd do RPA na okres do 30 dni odbywa się bez wizy.
• Mozambik
  Wizy ważne 30 dni dostępne są na przejściach granicznych i kosztują 50 dolarów.

Polska ambasada w Suazi

W Suazi nie ma polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego. Kraj znajduje się w kompetencji Ambasady w Pretorii (Republika Południowej Afryki). Telefon alarmowy: +27 12 430 9621.

Dojazd i samoloty

Do Suazi można dojechać lądem z krajów sąsiednich albo przylecieć samolotem.

Droga lądowa

• RPA
  Dziesięć przejść granicznych, z których żadne nie jest otwarte całodobowo. Główne, w Oshoek, czynne jest od 6:00 do 22:00. Mbabane skomunikowane jest autobusami między innymi z Johannesburgiem, Durban, Kapsztadem i Maputo.
• Mozambik
  Dwa przejścia graniczne, z których tylko główne, w Mhlumeni czynne jest całą dobę.

Samolotem

Jedynym portem lotniczym Suazi obsługującym ruch międzynarodowy jest King Mswati III International Airport pod Manzini, 90 km od Mbabane (kod IATA: SHO).

Z Polski nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych do Suazi. Bilet z dwiema przesiadkami w dwie strony z Warszawy do Manzini kosztuje około 1000 euro. Tańszym rozwiązaniem jest zwykle przelot do Johannesburga w RPA, a następnie dojazd do Suazi drogą lądową.

Do Mbabane można przylecieć bezpośrednio tylko z Johannesburga, za około 150 euro w jedną stronę.

Ceny biletów lotniczych ulegają ciągłym zmianom. Ponieważ bilet lotniczy stanowi często największy pojedynczy koszt w budżecie wyprawy warto poświęcić czas na znalezienie najkorzystniejszej oferty. Sposób, w jaki szukam tanich biletów lotniczych do Afryki opisałem na stronie Bilety lotnicze.

Zdrowie

Suazi należy do czołówki krajów z rekordowo wysokim odsetkiem nosicieli wirusa HIV (około 25% całej dorosłej populacji).

Przyjeżdżający do Suazi z krajów, na których terenie występuje żółta febra (najbliżej w Angoli - zasięg występowania żółtej febry), również w przypadku tranzytu dłuższego niż 12 godzin, zobowiązani są posiadać dowód szczepienia przeciwko tej chorobie.

Malaria występuje przez cały rok na nizinnych terenach wiejskich. Szczegółowe informacje o malarii znajdują się na stronie Malaria w Afryce.

Przewodniki, mapy i GPS

Przewodniki

Botswana jest opisana w kilku przewodnikach w języku angielskim:

• Bradt „Swaziland”
• Lonely Planet „Southern Africa” (RPA, Lesotho, Suazi, Namibia, Botswana, Zambia, Zimbabwe, Malawi, Mozambik), „Africa” (cała Afryka)

Mapy

Mapa samego Suazi to rzadki widok na półce w księgarni. Jedyną bodaj dostępną mapą papierową jest ITMB „Swaziland” w skali 1:250 000

Zobacz również mapę Suazi na Google Maps.

GPS

Dobre mapy do odbiorników GPS dostępne są na urządzenia firmy Garmin, TomTom oraz na tablety:

• OpenStreetMap (pod linkiem podgląd mapy)
  Mapa całego świata dostępna na urządzenia Garmin i tablety (z map OpenStreetMap korzysta wiele aplikacji GPS, w wersji na Androida polecam OsmAnd). Bogata w szczegóły i za darmo. OpenStreetMap zawiera wszystkie drogi i punkty szczególne tej relacji.
• Tracks4Africa (T4A)
  Mapa, która od wielu lat uznawana jest za jedną z najlepszych map Afryki (jej południowej części, w innych regionach kontynentu nie jest już aż tak dobra). Zaletą Tracks4Africa jest duża ilość sprawdzonych punktów szczególnych. OpenStreetMap już jej w tym nie ustępuje a w niektórych przypadkach przewyższa. Dostępny w Internecie podgląd mapy T4A (z ograniczonym poziomem przybliżenia) przydaje się w planowaniu podróży i zawiera opinie użytkowników dotyczące punktów szczególnych, np. kempingów. Mapa samego Suazi kosztuje około 9 euro.
• Garmin City Navigator Southern-Africa NT
  W zakresie Suazi (zawiera jeszcze Botswanę, Lesotho, Mauritius, Majottę, Mozambik, Reunion, RPA, Zambię i Zimbabwe) mapa zawiera dużo szczegółów, szlaków i dróg. OpenStreetMap i Tracks4Africa wydają się być jednak bardziej szczegółowe. Cena tego zestawu to aż 100 euro.
• TomTom
  Użytkownicy nawigacji TomTom mogą zakupić mapę całej południowej części Afryki (Angola, Zambia, Malawi, Mozambik i wszystkie kraje dalej na południe) za około 74 euro. Nie sprawdzałem jakości tej mapy, ale sądząc po podglądzie na TomTom MyDrive ustępuje ona znacznie pod względem ilości punktów szczególnych od poprzedników oraz nie zawiera szlaków pieszych.

Zapis całej podróży przez Suazi z urządzenia GPS jest dostępny do pobrania w formacie KML: suazi.zip (169 KB).

Pieniądze

Oficjalną walutą Suazi jest lilangeni (liczba mnoga: emalangeni), o symbolu międzynarodowym SZL. Lilangeni dzieli się na sto centów. Lilangeni jest związane z południowoafrykańskim randem kursem w stosunku 1:1. W obiegu równolegle do lilangeni na takich samych prawach funkcjonuje rand - przyjeżdżając do Suazi z RPA nie trzeba zatem wymieniać walut. Wyjątkiem są monety - w Suazi mało kto akceptuje bilon w randach.

Kursy wymiany:

• 1 EUR = 16 emalangeni
• 1 USD = 14 emalangeni
• 1 GBP = 18 emalangeni
• 1 ZAR = 1 lilangeni

Polskie złotówki w Suazi są bezwartościowe. W celach porównawczych można założyć, że 20 emalangeni to 5 złotych.

Pieniądze wymienia się w bankach.

Bankomaty dostępne są w miastach, w bankach i supermarketach. Kartą można zapłacić w większości supermarketów, na niektórych kempingach, stacjach benzynowych i w parkach narodowych.

Zagrożenia

Suazi uchodzi za kraj bezpieczny. Wśród ostrzeżeń najczęściej pojawiają się to o potencjalnych napaściach po zmroku - zarówno w większych miastach, jak i na głównych drogach.

Skróty najważniejszych wiadomości z Suazi publikuję na stronie Wiadomości z Afryki.

Język

Obok języka angielskiego, status języka urzędowego Suazi posiada język suazi, należący do rodziny języków bantu. Język angielski dominuje w mediach i urzędach. W języku angielskim są wszystkie znaki drogowe i inne przydatne turyście informacje.

Internet i telefon

Internet

Wi-Fi jest dostępne w większości hoteli, kempingów oraz restauracji. W niektórych z nich jest to usługa płatna. Na kempingach sygnał Wi-Fi osiągalny jest często tylko w pobliżu recepcji.

Internet mobilny w Suazi kosztuje około 70 emalangeni za 150 MB, w zależności od wybranego operatora i oferty.

Telefon

Międzynarodowy numer kierunkowy do Suazi to +268. W kraju jest dwóch operatorów telefonii komórkowej (w kolejności ilości użytkowników):

• MTN
• Swazi Mobile

Lokalna karta SIM kosztuje 10 emalangeni. Zakup karty wymaga rejestracji danych z paszportu.

Minuta połączenia do Polski z lokalnej karty SIM kosztuje około 3, wysłanie SMS-a od 2 do 3 emalangeni.

Poza Orange, wszyscy pozostali polscy operatorzy telefonii mobilnej oferują połączenia roamingowe z Suazi. W zależności od operatora minuta połączenia do Polski kosztuje od 8 do 10 złotych, wysłanie SMS-a od 1,50 do 2 złotych. Połączenia przychodzące z Polski kosztują od 5 do 8 złotych, odbieranie SMS-ów jest bezpłatne.

Komunikacja

• Wypożyczony samochód

  Cała podróż opisana w tej relacji odbyła się z wykorzystaniem wypożyczonego w RPA samochodu. Do wjazdu z RPA do Suazi wypożyczonym samochodem niezbędna jest zgoda wypożyczalni, którą należy uzyskać przed wyporzyczeniem samochodu.
  W Suazi obowiązuje ruch lewostronny. Litr benzyny bezołowiowej 95 kosztuje około 13 lilangeni.

• Minibus

  Podstawowym środkiem komunikacji publicznej w Suazi jest minibus, nazywany tutaj combi. Minibusy zatrzymują się na żądanie w miejscach wygodnych pasażerom a odjeżdżają po skompletowaniu wszystkich pasażerów.

Hotele i kempingi

Standard miejsc noclegowych w Suazi przypomina ten z RPA, choć wybór jest mniejszy.

Najtańsze noclegi oferują kempingi. Stanowiska kempingowe są z reguły przestronne i zapewniające prywatność. Czasami są one wyposażone w indywidualne przyłącza elektryczne, wody i braai (grill). Doba pobytu na kempingu kosztuje średnio 100 emalangeni.

Gniazdka elektryczne w Suazi są typu brytyjskiego, z dużymi okrągłymi bolcami, o napięciu 230V, 50Hz. Do podłączenia polskiej wtyczki niezbędna jest przejściówka. Nie da się jej wepchnąć na siłę, gdyż rozstaw otworów w gniazdku jest większy od rozstawu bolców we wtyczce.

Jedzenie i zakupy

Kuchnia Suazi nie wyróżnia się niczym szczególnym w porównaniu do upodobań pozostałej części południowej Afryki. Tutaj również popularnym rytuałem jest braai, czyli grillowanie steków i kiełbas. Korzystając z lokalnych jadłodajni i barów rzadko można trafić na egzotyczne rarytasy, najczęściej będąc skazanym na frytki, smażone kiełbaski i białe pieczywo.

Swaziland Beverages produkują kilka rodzajów piw, w tym najbardziej popularne Sibebe, Hansa i Castle. Piwo sprzedawane jest w butelkach o pojemności 340 i 660 ml. Sklepy z alkoholem są zamknięte w niedziele.

• Zakupy

  Wszystkie ceny w emalangeni.
  Zakupy w sklepie: chleb - 9, jajko - 2.5, piwo 340 ml - 9, piwo 660 ml - 16.

---

Phophonyane Falls i Mbabane

• Długość etapu: 172+147 km
• Nocleg: Legends Backpackers, Mbabane

Wjeżdżając do Suazi samochodem należy opłacić podatek drogowy w wysokości 50 emalangeni (można płacić w randach). Po przejechaniu granicy w Bulembu kończy się asfalt RPA a zaczyna średniej jakości bita droga użytkowana głównie przez firmy eksploatujące okoliczne plantacje eukaliptusów.

Wodospad Phophonyane dostępny jest poprzez Phophonyane Falls Ecolodge, gdzie płaci się za wstęp 50 randów od osoby. Do wodospadu prowadzi kilkusetmetrowej długości szlak, całość można obejść piechotą w pół godziny. Wody wodospadu Phophonyane ześlizgują się kilkoma kaskadami po skałach i choć nie są to Wodospady Wiktorii, warte są przystanku.

Jadąc w kierunku stolicy można przytrzymać się w okolicach monolitu Sibebe, od którego zaczerpnął nazwę lokalny browar. Sibebe jest drugim na świecie pod względem wielkości monolitem skalnym. Niestety nie ma zbyt dogodnego punktu, z którego można podziwiać ten cud natury.

Nocleg na kempingu Legends Backpacker Lodge pod Mbabane (100 randów od osoby). Kemping pozbawiony jest przyłączy elektrycznych i sprawia wrażenie zapuszczonego. Na miejscu jest niezły basen a o godzinie 19:00 można przyłączyć się do wspólnego grillowania. Jest również Wi-Fi.

Suazi opuściliśmy przejściem granicznym z RPA w Mananga. Procedury wjazdowe są równie proste, jak w przypadku wjazdu do Suazi.